In deze video zie je hoe in het Bossche Broek gewerkt wordt aan het herstel van kwelnatuur. Allerlei bijzondere planten en dieren zijn hier afhankelijk van mineraalrijk water uit diepere grondlagen. Door het verhogen van het waterpeil en het dempen van sloten blijft het mineraalrijke kwelwater langer in het gebied. Mirjam Wouters van Staatsbosbeheer vertelt meer over deze vorm van natuurherstel. Klazien Witteveen van de Provincie Noord-Brabant legt uit wat dit bijzondere gebied betekent voor de mensen die er wonen en recreëren.
Presentatrice:
Het Bossche Broek is een Natura 2000-gebied met uitgestrekte moerassen, rietvelden en bloeiende graslanden. Veel fietsers en wandelaars genieten van dit gebied. Maar ook hier zien we de natuur veranderen. Hoe dat komt? Dat vragen we aan Mirjam Wouters van Staatsbosbeheer.
Presentatrice:
Hé Mirjam, kan je wat vertellen over dit gebied?
Mirjam:
We staan hier in één groot kwelgebied. En een kwelgebied betekent eigenlijk dat hier water vanuit de ondergrond direct omhoogkomt. Dat kwelwater zorgt ervoor dat er heel veel bijzondere planten en dieren kunnen leven in dit gebied.
Presentatrice:
Ik heb gehoord dat ook hier de natuur verandert. Hoe komt dat?
Mirjam Wouters van Staatsbosbeheer:
Ja, dat klopt. Het vele kwelwater dat hier van nature voorkomt, wordt versneld afgevoerd via allerlei sloten en watergangen. Daarnaast zien we ook lange periodes van droogte in de zomer. Die twee maken dat het gebied hier aan het verdrogen is.
Presentatrice:
En is daar iets aan te doen?
Mirjam:
Ja, daar is zeker iets aan te doen. Het is voor het gebied van belang dat er voldoende kwelwater in het gebied blijft stromen. Dus daar treffen we maatregelen voor.
Presentatrice:
Waar is die stuw voor?
Mirjam:
Dit is een van de maatregelen die we getroffen hebben tegen de verdroging. De stuw zorgt ervoor dat het kwelwater in het gebied blijft en zo weer goed door de velden kan stromen. Je ziet ook dat het water een beetje een roestige kleur heeft. Dat duidt erop dat het echt dat mineraalrijke kwelwater is dat we juist hier in het gebied willen hebben.
Presentatrice:
Hoe zien we dat stikstof een probleem is in dit gebied?
Mirjam:
Eigenlijk zie je het al meteen hier rondom je. Stikstof zorgt ervoor dat grassen veel harder gaan groeien. En als je om je heen kijkt, staan we in een veld dat helemaal vol is met gras, terwijl het gras de plek inneemt van al die bijzondere planten en dieren die hier eigenlijk voorkomen.
Dus juist door het gras weg te halen, halen we ook de verrijking door stikstof weg. Op die manier verschralen we het gebied, maken we het armer. En het klinkt misschien gek, maar doordat het gebied armer wordt, kunnen juist de bijzondere planten hier weer wel groeien.
Mirjam:
En je ziet het: net stonden we op dat gras daar, daar heb je alleen maar gras. Maar hier, als je alleen al inzoomt op een vierkante meter, dan zie je al dat je heel veel verschillende soorten hebt.
Hier zie je bijvoorbeeld veenpluis, blauwe knoop, cichorei, en dit is een mini-wateraardbei. Je hebt hier dus heel veel verschillende soorten die allemaal gespecialiseerd zijn om in dit voedselarme maar mineraalrijke milieu te kunnen leven.
En als je die weer de ruimte geeft, met een goede bodem en goed kwelwater, dan krijg je dit.
Presentatrice:
Wat betekent dit gebied voor de mensen die hier wonen?
Klazien Wiiteveen van de provincie Noord-Brabant:
Heel veel. Zoals je gezien hebt, ligt het echt tegen de stad Den Bosch aan. Mensen komen hier fietsen, wandelen, zwemmen, zeilen. Dus voor recreatie is het heel belangrijk, maar het is ook een waterbuffer. Als het hoogwater wordt, kan de stad niet Kunonderlopen. Hier zit dus ook waterberging en waterbuffering.
Presentatrice:
Klazien, er zijn veel maatregelen genomen. Wat komt er allemaal kijken bij die maatregelen?
Klazien:
Dat is best wel veel. We hebben hier het gebied tegen de A2 aan liggen, dus als je het waterpeil op gaat zetten, moet je zorgen dat de A2 niet onderloopt. We hebben hier een zwemplas. Omdat het waterpeil omhoogging, moesten de steigers van de zeilvereniging en van de zwemplas aangepast worden. Al dat soort maatregelen komen erachteraan.
Presentatrice:
Dat klinkt ingewikkeld. Hoe doe je dat dan precies?
Klazien:
Nou, dat doen we met het hele gebied. Het is ook ingewikkeld. Al die puzzelstukjes leggen we samen met onze bewoners, de agrariërs, de overheden, de waterschappen en Staatsbosbeheer.
Dat is een langjarige aanpak. Daar ben je niet zomaar. Maar dan hopen we wel een duurzame oplossing te krijgen. Dat noemen wij de gebiedsgerichte aanpak. En dan hopen we dat we dit gebied op orde kunnen houden, zodat mensen kunnen blijven wonen, werken en recreëren.
Presentatrice:
Als wij goed voor de natuur zorgen, dan zorgt de natuur goed voor ons.
Dat vraagt om een vruchtbare bodem, gezonde lucht, schoon water en voldoende water. Dat doen we voor de dieren en planten die hier leven, maar ook voor de mensen — nu en in de toekomst.