De afgelopen jaren zijn al veel stappen gezet om stikstof te reduceren en natuur te herstellen, maar er is meer nodig. Twee rechterlijke uitspraken hebben de urgentie voor een structurele oplossing verder vergroot. Deze uitspraken zijn ingrijpend en hebben grote gevolgen voor het verlenen van natuurvergunningen. Dit raakt niet alleen lopende projecten in sectoren zoals industrie, defensie, landbouw en woningbouw, maar ook eerder verleende vergunningen. Voor ondernemers en bedrijven zorgt dit voor veel onzekerheid over hun huidige en toekomstige activiteiten. 

De Ministeriële Commissie Economie en Natuurherstel is opgericht om Nederland van het slot te halen en ondernemers weer perspectief te geven. Daarvoor is stikstofreductie nodig. Het doel is helder: Nederland moet vooruit kunnen en dat lukt alleen als economie en natuur in balans zijn.  We kiezen voor een aanpak die realistisch en haalbaar is – en die werkt op de korte én lange termijn. Op Prinsjesdag 2025 presenteerde het kabinet een vervolgpakket op het startpakket aan maatregelen.

Start- en vervolgpakket

Het kabinet zet nu in op stikstofreductie, natuurherstel en het voorkomen van verdere stilstand. In totaal investeert het kabinet € 5,6 miljard in maatregelen voor herstel van de natuur en minder stikstof en ieder jaar € 500 miljoen in agrarisch natuurbeheer.

Hoofdlijnen start- en vervolgpakket landbouw en natuur
Deze bedragen zijn richtinggevend. 

  • 1.042 miljoen beschikbaar gemaakt voor het verder ontwikkelen van doelsturing.  
  • 627 miljoen beschikbaar gemaakt voor een vrijwillige extensiveringsregeling voor de melkveehouderij. Zodat er minder druk is op de mestmarkt en de doelen voor klimaat en ammoniak gehaald kunnen worden.  
  • 1.125 miljoen beschikbaar gemaakt voor een vrijwillige beëindigingsregeling voor veehouders die willen stoppen. Dit draagt bij aan het verminderen van het mestoverschot, de doelen voor natuur en milieu te halen en de uitstoot van stikstof te verlagen.  
  • 500 miljoen extra beschikbaar gemaakt voor het herstellen van de natuur en verslechtering tegen te gaan.  
  • 600 miljoen beschikbaar gemaakt om aan de slag te gaan met regionale maatwerkaanpak. Er wordt gestart op de Veluwe en de Peel; dit zijn gebieden waar de nood het hoogst is. Hoe de middelen precies worden ingezet, gebeurt in overleg met de provincies.
  • 242 miljoen voor een gebiedsgerichte aanpak in de regio rond de Haven Rotterdam, het Groene Hart en de regio Eindhoven.

 Al deze maatregelen worden de komende tijd verder uitgewerkt. De maatregelen zijn ingrijpend en hebben grote sociale, maatschappelijke en financiële impact. Het kabinet is zich hiervan bewust en neemt besluiten die goed onderbouwd zijn, zowel inhoudelijk als financieel.